Hoe zet je de huidige transitie positief in? In gesprek met Suzan Schakenraad

‘Hoe verhoud ik me tot wat er in de wereld gebeurt? Bij mij kwam die vraag (en verwarring) op na het zien van de documentaire waarin geldstromen zichtbaar worden gemaakt via een transparante online zoektocht. Toen ik Suzan Schakenraad daarna sprak (op persoonlijke titel, zie bio onderin), volgde een inspirerend gesprek.

Ik geloof in de oprechtheid van veel mensen om van betekenis te willen zijn. Daar wil ik me op richten. Ik besef me dat er dus een positieve transitie nodig is in deze tijd. Na het gesprek met Suzan was ik benieuwd hoe het zou zijn om vaker deze ruimte te creëren. We zijn zoekend, zie ik ook bij partners in de Punchy Pack , maar erover spreken doen we weinig. Terwijl het erkennen van het niet-weten de eerste stap is naar nieuwe wegen.

Ik zal af en toe in gesprek gaan met een van onze deelnemers aan de partnership verkiezing. Om te zien of het mogelijk is om samen deze lege ruimte op te zoeken en te horen hoe anderen omgaan met deze tijd. En mooi meegenomen als we beide wijzer uit het gesprek komen.

Chantal Inen (L) Suzan Schakenraad (R)

 In gesprek met Suzan Schakenraad

Laten we eens kijken welke grote vragen we elkaar en onszelf in deze tijd willen stellen. Je had het vorige keer dat wij elkaar spraken over geluk. Welke grote vraag ligt daar voor jou achter?

Nou, momenteel kom ik dan uit bij individualiteit versus collectief: ‘Hoe autonoom mag je nog zijn in deze tijd? Als je kijkt naar wat jij belangrijk vindt, wat jouw persoonlijke waarden zijn?’. Daar zie ik momenteel weinig zachtheid in. Er zit snel een oordeel bij. Naar onszelf of de ander, je deugt of deugt niet. Als je doet wat het collectief doet, dan ben je ok en als je afwijkt, dan lijkt de impact daarvan enorm bedreigend. Waar voorheen waardering was voor mensen die anders durfden te zijn, heb je momenteel veel lef nodig om je uit te spreken. Dat vind ik erg jammer. Hoe vaak verdiepen we ons nog oprecht in elkaars perspectief? Daar maar ik me wel zorgen over.

Hoe ga je daar mee om?

Verbinding maken is inmiddels een buzz-woord, maar daar gaat het wel om, om open te blijven verbinden. Als iemand iets zegt en ik denk ‘wat zegt ie nou!?’, dan open ik het gesprek om de ander beter te begrijpen en ook mijn gedachten te delen. Dat helpt enorm. En dat werkt twee kanten op. Dan kom je samen op een ander level en is er meer ruimte.

Kijk, je boort snel een bepaalde angst aan bij de ander als je afwijkt. Mensen hebben soms het gevoel dat ze afgewezen worden als iemand een andere keuze maakt. Ingesleten patronen borrelen dan op, waardoor het snel onzuiver wordt. In plaats van dat je dat bij jezelf waarneemt en gewoon meer vragen stelt.

Waar zijn we bang voor? De confrontatie met onszelf als we naar binnen keren voor die vragen?

Bij mij haalt het juist spanning weg als ik ga voelen wat ik voel, maar ik merk inderdaad dat er veel mensen zijn die niet graag naar zichzelf kijken. Als je diep op zoek gaat naar vragen als ‘Wat maakt dat ik een goeie dag heb?’ of ‘Hee, wat voel ik?’, dan kan het zijn dat je er achter komt dat je niet aan het doen bent wat je wilt. Wat in kan houden dat je minder comfortabele keuzes hebt op te zoeken om dat te veranderen. En die stap houdt ons soms tegen.

Je hebt als what’s app foto een afbeelding van een kudde

Ja, met de tekst ‘Als je achter de kudde aanloopt, loop je altijd in de stront.’ Als je met nieuwe ideeën komt, ben je kwetsbaar, maar kan je vrijer kijken en ik vind dat juist ook heel mooi om te zien bij mensen.

Hoe doe je dat zelf? Het bij jezelf onderzoeken en naar binnen keren?

 Ik ga wandelen. Ik doe ook regelmatig yoga maar wandelen in de natuur is fijn om te bezinnen. Wat ik heb geleerd is dat het niet werkt als ik alleen maar werk. Bij drukte is er meer ruimte in mij nodig. Als ik thuis ben en ik ben onbewust nog in m’n hoofd bij het werk, dan geven mijn kinderen dat aan. Dan voelen ze dat ik er niet helemaal ben. Als ik ergens ben, dan moet ik er ook echt zijn. Anders kan je niet werkelijk verbinden. Dan zegt mijn man ‘Ga maar afmaken waar je in je hoofd mee bezig bent.’ Fijn, die openheid.

Het grappige is dat ik me ondanks deze tijd speels en avontuurlijk voel, zin om te veel te ontdekken; ‘Wat kan er wel?’. Ik ben bijvoorbeeld aan het leren om in een halfpipe te skaten, onder begeleiding van een paar jongens van 20. Dat is voor mij ook een manier om over-all te groeien. En soms is het zwaar om de juiste keuze te maken qua werk, we kunnen zo snel in de overleving schieten. Maar het speelse, de vrijheid, juist dat geeft veel creativiteit. Hoe hou jij dat aspect wakker?

Ik vond dat een fijne ontdekking tijdens het thuiswerken, dat ik me niet anders blijk te gedragen binnen mijn functie dan daarbuiten. Dat was goed om te horen van mijn kinderen, dat ik dus mezelf ben in mijn werk. Maar dat heb ik wel moeten leren. Ik heb jarenlang het gevoel gehad dat alleen mijn hoofd ging werken. Dan stond ik ‘s ochtends kwart over vijf op en kwam ik ‘s avonds laat thuis. Dan zit je in een lage frequentie; stress, druk, filerijden, boel momenten met negatieve energie. Als ik ’s avonds thuiskwam moest ik m’n hoofd op m’n lichaam schroeven en merkte ik pas wat ik de hele dag had gevoeld. En dat moest dan voor het slapengaan nog een plek krijgen. Ik dacht dat ze me aan hadden genomen om mijn denken en voor wat er uit m’n mond kwam. Maar toen ik besloot dat ik alleen nog voor de volle 100% wilde gaan, ontdekte ik dat mijn kracht uit het totaal komt. Wat je als mens komt brengen. En ik realiseerde me hoe fijn dat was. Door die zelfreflectie volgde een belangrijk moment dat ik besloot daar nooit meer concessies in te doen. Als ik niet als ‘geheel’ werk, is dat niet goed voor mij.

Hoe blijf je dat geheel voelen, is dat door het wandelen zoals je zei?

Ja, en veel gesprekken voeren. M’n man en ik kunnen urenlang kletsen en onze kinderen hebben die smaak ook al te pakken. Dan vragen ze ‘Mam, wat vind je leuk aan je werk? Wie vind je stom?’. Zulk soort vragen. Je leert vaak dat je kinderen niet moet belasten, maar als ze gekwetst zijn op school, dan is het fijn als ze er over vertellen. En andersom, werkt dat blijkbaar ook zo. Ik had eens mot met iemand en was van slag. ‘Kom op, gooi het er maar uit’ zei m’n oudste. Even ontladen en zitten lachen. Ze zien het toch wel. Voor echte verbinding moet er ook echtheid van emoties zijn. Dat is heel bevrijdend om het er even te laten zijn, dan is het ook zo weg.

Ja, ik heb ook via coaching en yoga veel geleerd over ruimte maken voor gevoel en intuïtie. We zijn verleerd hoe we met onze eigen gevoelens om kunnen gaan.

Wanneer ben je aan het doorbijten en wanneer ga je over je grens? Dat je invult wat de ander nodig heeft. Maar regelmatig over je grenzen gaan, omwille van de ander z’n behoeftes, daar help je niemand mee. Vaak voel ik me geroepen om te ondersteunen en dat zijn niet altijd handige situaties. Dat heeft ook weer te maken met ‘doen wat hoort’. Wat in deze tijd nog meer speelt. Maar de oordelen waar ik nu soms over lees, vind ik echt grensoverschrijdend. Hoe mensen worden beschuldigd dat ze egoïstisch zijn. Maar is het niet juist andersom? Wat geeft jou het recht om iemand te kwetsen met je oordeel, is dat niet juist egoïstisch? En als je je zou verplaatsen in het perspectief van de ander, zou je dan niet milder zijn?

Ja, in deze tijd is het lastiger om je hoofd boven het maaiveld uit te steken, maar dat is ook zakelijk juist wel nodig om de juiste vragen te kunnen stellen. We hebben mensen nodig die kritisch durven zijn; ‘Wat kunnen we veranderen?’ en ‘Waar staat je voor, doe je het omdat het sociaal wenselijk is of omdat het goed voelt?’ Hoe kijk jij naar lef?

Ik moet in mijn werk vaak een introductiepraatje doen. Nieuwe kickoff van een project, nieuwe medewerkers, leiderschapsprogramma’s, zulke dingen. Dan wordt dat meestal geframed en willen ze dat je het persoonlijk maakt.. Dan vragen ze vooraf of ik al weet wat ik wil vertellen. Waarna ik ze uitleg dat ik dat van het moment laat afhangen. Dat vraagt lef om open te staan voor wat er op dat moment naar boven komt om te vertellen. En soms heb ik geen behoefte om het persoonlijk te maken. Het ene moment voelt dat kloppend en het andere moment niet. En lef is ook het onderdrukken van je primaire reacties en op zelfonderzoek gaan.

Waaruit ook vertrouwen in jezelf blijkt. Dat als je samenwerkt, je weet hoe je om kan gaan met momenten dat het even niet goed gaat.

Ja absoluut.

Ik heb het gevoel dat het langzaam gaat in deze tijd en wil graag doorpakken, hoe zie jij lef op zakelijk niveau?

(gesprek loopt onder foto door)

Als er spanning zit in een ruimte, dan voelt iedereen die. Als je op zo’n moment aangeeft; ‘Time out, wat gebeurt hier?’, helpt dat meteen. Ik heb wel eens gehad dat iemand, die het graag goed wilde doen, een vraag stelde die nog helemaal niet relevant was. Alle energie zakte weg, het gesprek werd moeizaam. Dat dan benoemen, daar zit lef.

Ik geloof in de oprechtheid van mensen om van betekenis te willen zijn en wil daar kennis over delen. Wat drijft jou?

Leren dat het niet egoïstisch is om naar binnen te gaan, om te voelen wat je voelt. Ik zelf heb af en toe echt ruimte nodig in m’n eentje. Als iemand anders dan mij wil zien, dan ben ik snel geneigd om daaraan toe te geven omdat ik me anders egoïstisch voel. Maar het mezelf dan gunnen om toch alleen te zijn, dat werkt voedend. Als je ‘ja’ zegt terwijl je eigenlijk geen zin hebt, dat levert de ander ook niets op. Ik denk juist dat je doordat je beter in contact komt met je gevoel, je veel beter zorg kan dragen voor elkaar. En dat je dan juist die gemeenschapszin ervaart. Ipv dat het opgelegd wordt en veroordeeld wordt als je niet meedoet. Juist als je de ruimte hebt om aan jezelf te werken, kan je ook veel meer liefde geven, ontvangen en samen doen.

Is dat ook een drijfveer voor jou in je werk?

ja, ik ben leuker als ik tijdig voor mezelf kies. Dat vraagt om eerlijkheid, en ik merk dat die bevrijding dan wederzijds kan werken.

In zakelijke setting, met alle deadlines en deze crisistijd. Er moeten dingen gebeuren… Hoe verhouden die twee zich tot elkaar?

We hadden een internationale bijeenkomst met directeuren uit diverse landen. En daar zaten we in een discussiegroepje met een boardlid van het moederbedrijf. Mensen willen dan graag indruk maken en verstandige dingen zeggen. Nu hadden we net een inspirerend verhaal gehoord van een spreker die zei dat de beste manier om te performen een combinatie is van fun en fear. Als je over glas loopt, zal je niet op hetzelfde moment bedenken dat je je mail moet checken, dat haalt je naar het nu. En fun is ook super om in het nu te komen. In de goeie verhouding tussen uitdaging en ruimte kan je je potentieel vinden.

En iedereen in ons groepje zei allemaal inhoudelijk hele verstandige dingen, maar toch was het een beetje saai en erg serieus. Toen kwamen we te spreken over diversiteit en vooroordelen. Over wat vrouwen kunnen, mannen kunnen….Op een gegeven moment zei ik; ‘Ik wil er nog wel een aan toevoegen, namelijk dat we denken dat we serieus moeten kijken om gehoord te worden, we zijn het lachen verleerd’. Met online meetings is dat nog erger. Ik zeg, ‘Ik zie geen sprankeling’. Iedereen zat me vragend aan te kijken. Toen zei dat boardlid ‘Ik ben zo blij met je opmerking, plezier is het begin van goed werk’. Het leek of op dat moment iedereen even zijn ingehouden adem uitblies. Het werd meer ontspannen en we hadden een boeiend gesprek.

Blij met de energie en inspiratie ronden we samen het gesprek af. Suzan Schakenraad was op het moment van het interview CCO, nu CEO Essent. Binnenkort spreek ik Roy Budjhawan van Vebego om te horen hoe hij omgaat met de huidige tijd, zowel zakelijk als persoonlijk.